Eclatante overwinning voor Herman de Coninck

Donderdagavond 7 april beslisten rechter Philip Freriks en het publiek na vurige pleidooien van Piet Piryns en Delphine Lecompte dat Herman de Coninck een plaatsje moet krijgen in de eregalerij van Het Pantheon. De betogen van Hans van den Bergh en Anton Korteweg voor J.A. Dèr Mouw konden niet optornen tegen de krachtige en persoonlijke pleidooien voor Herman De Coninck. Deze laatste krijgt nu een gelegenheidstentoonstelling in het museum in Den Haag.

Donderdagavond organiseerden het Letterenhuis in Antwerpen, het Vlaams-Nederlands Huis deBuren en het Letterkundig Museum in Den Haag voor de laatste keer de literaire rechtbank Het Literaire Pleidooi. In de beklaagdenbank zat het Letterkundig Museum. Aanleiding voor de aanklacht was de permanente tentoonstelling Het Pantheon waarin het Letterkundig Museum aan de hand van honderd overleden schrijvers de hoogtepunten van de literatuurgeschiedenis van de Lage Landen voorstelt.

Maar is de selectie wel representatief als J.A Dèr Mouw en Herman de Coninck ontbreken? Onder het toeziend oog van edelachtbare Philip Freriks nam in dit derde en laatste Literaire Pleidooi openbaar aanklager Hans van den Bergh het samen met getuige à charge Anton Korteweg op voor J.A. Dèr Mouw. Piet Piryns en Delphine Lecompte verdedigden Herman de Coninck. De passie en het vuur in de pleidooien tekenden de avond.

Een begeesterde Piet Piryns won de harten van een overvolle zaal met zijn pleidooi voor Herman De Coninck: "Als de gedichten van Herman de Coninck vandaag nog altijd gelezen worden, is dat omdat ze een geheim in zich dragen dat intrigeert en blijft intrigeren. Het zijn oefeningen in doodgaan.  En net daarom was poëzie voor Herman de Coninck een primaire levensbehoefte – ‘een liturgie ter viering van het feit dat er geen hiernamaals is, een taalritueel om desondanks het verlangen in ere te houden naar al wat meer is dan hier en nu. Want zonder dat verlangen zou het nog veel erger zijn.'."

Anton Korteweg pleitte enthousiast voor J.A. Dèr Mouw: "Dat dichters als Jan Kal, Jan Kuijper en Gerrit Komrij in de jaren ’70 ontdekten dat sonnetten over gewone dingen in gewone taal geschreven konden worden, dus niet dat verhevene van Kloos met zijn geween over in de knop gebroken bloemen en zijn mooi doodgaan als een vlammend vuur, maar gedichten over levertraan en Sinterklaas; dat hebben we aan Dèr Mouw te danken."

Het mocht echter niet baten: de jury (het publiek) in het Letterenhuis, die overwegend uit studenten bestond,  besliste na afloop – zo goed als unaniem – dat Herman de Coninck een plaatsje had verdiend in Het Pantheon. Het Letterkundig Museum in Den Haag heeft daarom een kleine gelegenheidstentoonstelling ingericht om De Coninck in ere te herstellen. Het museum toont, naast foto’s, exemplaren van het door De Coninck opgerichte Nieuw Wereldtijdschrift en een visitekaartje, ook brieven van de schrijver aan onder meer Boudewijn Büch en Geert van Oorschot. Het handschrift van het gedicht 'Hier' vervolledigt dit eerbetoon, dat vanaf vandaag te bezoeken is.


De organisatoren zijn bijzonder opgetogen over deze literaire reeks die door heel veel mensen uit Vlaanderen en Nederland met belangstelling werd gevolgd. deBuren-directeur Dorian van der Brempt gaf gisteren de fakkel door aan het Letterkundig Museum in Den Haag, en stelde voor deze succesvolle reeks daar voort te zetten. Philip Freriks werd alvast tot rechter voor het leven benoemd, een eer die hij graag aanvaardde.


De drie winnaars van Het Literaire Pleidooi in het Letterenhuis zijn:
Annie M.G. Schmidt, Filip de Pillecyn en Herman de Coninck.


Over Johan Andreas Dèr Mouw
J.A. Dèr Mouw (1863-1919) was onder andere taal- en letterkundige, docent klassieke talen, astronoom en filosoof. Rond zijn vijftigste levensjaar raakte hij hevig geboeid door de Voorindische mystieke geschriften van het Brahmanisme. In dezelfde periode begon hij met het schrijven van poëzie die zich kenmerkte door een zeer origineel en eigenzinnig gebruik van taal en beeldspraak. In zijn gedichten streefde hij naar opheffing van tegendelen in het Ene. Onder zijn pseudoniem Adwaita, dat tweeheidsloze betekent, verwierf Dèr Mouw blijvende bekendheid als dichter.

Over Herman de Coninck
Herman de Coninck (1944-1997) is bekend als journalist bij onder andere Humo en De Morgen, als essayist en, uiteraard, als dichter. In 1983 richtte hij het maandblad Nieuw Wereldtijdschrift op, dat hij tot aan zijn dood met vaste hand leidde. Enkele dichtbundels zijn De lenige liefde (1969), Zolang er sneeuw ligt (1975), Met een klank van hobo (1980), De hectaren van het geheugen (1985), Enkelvoud (1991), Schoolslag (1994) en Vingerafdrukken (1997). Essays: Over de troost van pessimisme (1983), De flaptekstlezer (1992) en Intimiteit onder de melkweg (1994).